بررسی رگ های قلب یکی از مهم‌ترین اقدامات تشخیصی در پزشکی قلب و عروق است که نقش حیاتی در شناسایی بیماری های قلبی، از جمله انسداد یا تنگی عروق کرونر ایفا می‌کند. رگ قلب یا عروق کرونر (Coronary arteries) رگهایی هستند که وظیفه ی خون رسانی به خودِ عضله قلب (میوکارد) را بر عهده دارند. برخلاف تصور برخی افراد که فکر می‌کنند قلب فقط خون را به سایر نقاط بدن می‌فرستد، خود قلب هم برای عملکرد صحیح نیاز به خون رسانی اختصاصی دارد و این کار را رگ های کرونری انجام می‌دهند.
رگ قلب یعنی همان لوله هایی که روی سطح قلب قرار دارند و اکسیژن و مواد غذایی را از خون به عضله قلب می‌رسانند. بدون عملکرد درست این رگ ها، عضله قلب دچار کمخونی ، آسیب یا حتی مرگ سلولی می‌شود.
رگ قلب مثل “لوله های سوخت رسانی” به موتور قلب هستند. هر اختلال در این رگ‌ها می‌تواند قلب را از کار بیندازد. شناخت این رگ‌ها و اهمیت آن‌ها اولین گام برای پیشگیری و درمان بیماری های قلبی است.
انواع رگ های قلب
دو شاخه‌ی اصلی رگ های کرونری از آئورت (بزرگ‌ترین شریان بدن) منشعب می‌شوند:
- شریان کرونر چپ (Left Coronary Artery)
- به دو شاخه اصلی تقسیم می‌شود:
- شریان نزولی قدامی (LAD)
- شریان سیرکومفلکس (LCX)
- به دو شاخه اصلی تقسیم می‌شود:
- شریان کرونر راست (Right Coronary Artery – RCA)
- قسمت‌هایی از بطن راست، دهلیز راست، و بخشی از بطن چپ را خون رسانی می‌کند.
نقش حیاتی این رگ‌ها
اگر این رگ‌ها مسدود یا تنگ شوند، خون کافی به قلب نمی‌رسد. نتیجه چیست؟
- آنژین صدری (درد قفسه سینه)
- سکته قلبی (انفارکتوس میوکارد)
- نارسایی قلبی
- آریتمی‌های قلبی
چه چیزی باعث آسیب به رگ قلب می‌شود؟
- رسوب چربی (پلاک آترواسکلروتیک)
- فشار خون بالا
- دیابت
- سیگار
- کلسترول بالا
- استرس مزمن
- سبک زندگی کم‌تحرک
بررسی رگ های قلب (عروق کرونر): چرا، چگونه و چه زمانی؟
بررسی رگهای قلب یکی از مهم‌ترین اقدامات تشخیصی در پزشکی قلب و عروق است که نقش حیاتی در شناسایی بیماری‌های قلبی، از جمله انسداد یا تنگی عروق کرونر ایفا می‌کند. عروق کرونر مسئول خون‌رسانی به عضله قلب هستند و هرگونه اختلال در عملکرد آن‌ها می‌تواند منجر به آنژین صدری ، سکته قلبی یا نارسایی قلبی شود.
در این مقاله به دلایل انجام بررسی، روش‌های مختلف ارزیابی رگهای قلب، و کاربردهای آن‌ها خواهیم پرداخت.
اهمیت بررسی عروق کرونر
عضله قلب برای عملکرد صحیح، به جریان خون مداوم و کافی نیاز دارد. این خون از طریق عروق کرونر تأمین می‌شود. در صورت ایجاد انسداد یا تنگی در این رگ‌ها، خطر بروز بیماری‌های قلبی افزایش می‌یابد. تشخیص به‌موقع اختلالات عروقی می‌تواند:
- از بروز حمله قلبی جلوگیری کند
- روند درمان بیماری‌های قلبی را بهبود بخشد
- نیاز به جراحی یا اقدامات تهاجمی را کاهش دهد
- خطر مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی را پایین بیاورد
چه زمانی باید رگ های قلب بررسی شوند؟
پزشک ممکن است بررسی رگ های قلب را در شرایط زیر تجویز کند:
- وجود علائم آنژین صدری (درد یا فشار قفسه سینه)
- نتیجه غیرطبیعی نوار قلب یا تست ورزش
- سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی
- عوامل خطر مثل دیابت، فشار خون بالا، چربی خون بالا یا مصرف دخانیات
- ارزیابی قبل از برخی جراحی‌های بزرگ
- بیماران مبتلا به نارسایی قلبی یا ضعف عضله قلب
روش های بررسی رگ های قلب
۱. نوار قلب (ECG)
آزمون اولیه و سریع برای بررسی فعالیت الکتریکی قلب است. هرچند اطلاعات مستقیمی از عروق نمی‌دهد، اما می‌تواند نشانه‌هایی از ایسکمی یا آسیب عضله قلب را نشان دهد.
۲. تست ورزش (تست استرس)
در این روش، بیمار روی تردمیل یا دوچرخه ثابت ورزش می‌کند و هم‌زمان نوار قلب گرفته می‌شود. اگر در هنگام افزایش نیاز قلب به اکسیژن، خون‌رسانی کافی نباشد، علائم در نوار قلب ظاهر خواهد شد.
۳. اسکن هسته‌ای قلب
با استفاده از مواد رادیواکتیو، جریان خون به قلب در حالت استراحت و استرس بررسی می‌شود. این روش نسبت به تست ورزش حساس‌تر است.
در همین باره بخوانید: مراقبت های بعد از اسکن هسته ای قلب
۴. اکوکاردیوگرافی استرس
ترکیبی از اکوکاردیوگرافی و تست ورزش است. تغییرات حرکتی عضله قلب در شرایط استرس ارزیابی می‌شود تا نواحی کم‌خون‌رسانی مشخص شوند.
۵. سی‌تی آنژیوگرافی کرونر (CT-Angiography)
روش غیرتهاجمی و دقیق برای بررسی ساختار عروق کرونر با استفاده از دستگاه سی تی اسکن و تزریق ماده حاجب است. این روش می‌تواند میزان رسوب پلاک، تنگی و حتی گرفتگی کامل رگ‌ها را با جزئیات بالا نشان دهد.
۶. آنژیوگرافی کرونر (Coronary Angiography)
دقیق‌ترین روش برای بررسی رگهای قلب که به صورت تهاجمی انجام می‌شود. در این روش، یک لوله باریک (کاتتر) از طریق شریان کشاله ران یا مچ به قلب هدایت شده و با تزریق ماده حاجب، تصویر دقیقی از عروق کرونر تهیه می‌شود.
آنژیوگرافی معمولاً زمانی انجام می‌شود که سایر روش‌ها به نتیجه قطعی نرسند یا بیمار علائم شدید داشته باشد.
برای اطلاعات بیشتر بخوانید: بهترین راه تشخیص گرفتگی رگهای قلب
آیا بررسی رگهای قلب خطر دارد؟
بیشتر روش ها مثل نوار قلب، تست ورزش یا سی تی آنژیوگرافی بی خطر هستند و عوارض کمی دارند. اما روش‌های تهاجمی مانند آنژیوگرافی ممکن است با خطراتی همچون خونریزی، عفونت یا آسیب به رگ ها همراه باشند. این خطرات در صورتی که متخصص باتجربه باشد، بسیار کم هستند.
نتیجه‌گیری
بررسی رگ های قلب، ابزاری ضروری در تشخیص و مدیریت بیماری های قلبی است. با استفاده از روش های نوین تصویربرداری و آزمایش‌های غیرتهاجمی، می‌توان قبل از بروز مشکلات جدی، وضعیت عروق کرونر را ارزیابی کرده و اقدامات درمانی مناسب را آغاز کرد.
در صورت وجود هرگونه درد سینه ، تنگی نفس، یا سابقه خانوادگی بیماری قلبی، مشاوره با متخصص قلب و انجام تست‌های لازم توصیه می‌شود. دکتر مروارید دادرس فوق تخصص قلب و عروق و اکوکاردیوگرافی در تهران آماده ارائه خدمات اکو قلب در تهران می باشد. دکتر دادرس با بهترین تجهیزات بهترین خدمات اکوکاردیوگرافی قلب را در تهران ارائه می کند. برای دریافت نوبت می توانید از طریق شماره تماس یا بخش رزرو نوبت اقدام کنید.
