نوار قلب (الکتروکاردیوگرام) چیست و چه کاربردهایی دارد؟
نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG) یکی از مهم ترین و پرکاربردترین تست های پزشکی برای بررسی سلامت قلب است. این آزمایش غیرتهاجمی و بدون درد، فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می کند و اطلاعات بسیار مهمی درباره وضعیت عملکرد قلب به پزشکان ارائه می دهد.
نوار قلب چگونه کار می کند؟
قلب انسان برای تپش منظم خود از سیگنال های الکتریکی استفاده می کند. این سیگنال ها باعث انقباض عضله قلب شده و خون را در سراسر بدن پمپاژ می کنند. نوار قلب این سیگنال های الکتریکی را از سطح پوست با استفاده از الکترودهای کوچک که روی قفسه سینه، دست ها و پاها قرار می گیرند، دریافت و ضبط می کند.
نتیجه این ثبت، یک نمودار گرافیکی است که فعالیت الکتریکی قلب را در قالب منحنی هایی نشان می دهد. پزشکان با تحلیل این منحنی ها می توانند اطلاعات زیادی درباره ضربان قلب، ریتم آن، و عملکرد بخش های مختلف قلب به دست آورند.
کاربردهای نوار قلب
- تشخیص آریتمی ها: نوار قلب به شناسایی ضربان های غیرطبیعی قلب مانند تپش های خیلی سریع یا خیلی کند کمک می کند.
- تشخیص حمله قلبی یا ایسکمی قلبی: تغییرات خاص در نمودار نوار قلب می تواند نشان دهنده کاهش جریان خون به عضله قلب یا آسیب ناشی از حمله قلبی باشد.
- بررسی مشکلات ساختاری قلب: نوار قلب می تواند بعضی مشکلات دریچه های قلب یا بزرگ شدن بخش هایی از قلب را نشان دهد.
- ارزیابی اثر داروها یا دستگاه های پزشکی: نوار قلب برای بررسی اثرات داروهای قلبی یا دستگاه های مانند پیس میکر (ضربان ساز) استفاده می شود.
- بررسی وضعیت بیمار قبل از عمل جراحی: اغلب پزشکان پیش از عمل جراحی نوار قلب می گیرند تا از سلامت قلب مطمئن شوند.
نحوه انجام تست نوار قلب
تست نوار قلب بسیار ساده، سریع و بدون درد است. بیمار روی تخت یا صندلی می نشیند یا دراز می کشد و تکنسین پزشکی الکترودهای کوچکی را روی قفسه سینه، مچ دست و مچ پا می چسباند. سپس دستگاه فعالیت الکتریکی قلب را برای چند دقیقه ثبت می کند.
معمولاً نیازی به آمادگی خاصی نیست و می توان در هر سنی این تست را انجام داد. پس از پایان، نتایج بلافاصله آماده می شود و پزشک می تواند آن را بررسی کند.
نکات مهم درباره نوار قلب
- نوار قلب فقط فعالیت الکتریکی را نشان می دهد و برای تشخیص همه بیماری های قلبی کافی نیست؛ ممکن است نیاز به تست های تکمیلی مثل اکوکاردیوگرافی یا تست ورزش باشد.
- در برخی موارد، نوار قلب معمولی ممکن است طبیعی باشد ولی مشکلات قلبی وجود داشته باشد؛ بنابراین تفسیر نتایج باید توسط متخصص قلب انجام شود.
- نوار قلب به صورت دوره ای برای افرادی که بیماری قلبی دارند یا در معرض خطر هستند، توصیه می شود.
نوار قلب جنین
نوار قلب جنین یا فیتال الکتروکاردیوگرام (Fetal ECG) ابزاری مهم برای بررسی سلامت قلب جنین در دوران بارداری است. این تست به وسیله دستگاه های خاص و اغلب همراه با سونوگرافی انجام می شود تا ضربان قلب و ریتم آن را در رحم مادر ثبت کند. نوار قلب جنین به پزشک کمک می کند تا مشکلات قلبی یا استرس جنینی را به موقع تشخیص دهد و در صورت نیاز اقدامات درمانی یا مراقبتی مناسب را انجام دهد.
نوار قلب نوزاد
نوار قلب نوزاد نیز یکی از روش های کلیدی برای ارزیابی سلامت قلبی کودک تازه متولد شده است. از آنجایی که مشکلات قلبی مادرزادی می توانند در اوایل زندگی نوزاد بروز کنند، گرفتن نوار قلب به صورت روتین یا در صورت مشاهده علائم خاص، برای تشخیص سریع و درمان به موقع بسیار حیاتی است. الکترودهای کوچک و نرم مخصوص نوزادان برای انجام این تست استفاده می شود تا کمترین ناراحتی ایجاد شود.
نوار قلب زنان باردار
در دوران بارداری، تغییرات فیزیولوژیکی زیادی در بدن زن رخ می دهد که می تواند روی عملکرد قلب تأثیر بگذارد. نوار قلب زنان باردار به پزشک امکان می دهد تا وضعیت قلب مادر را تحت نظر داشته باشد و مشکلات احتمالی مثل آریتمی یا فشار خون بالا را زودتر تشخیص دهد. این تست معمولاً در مراقبت های پیش از زایمان به عنوان یک ابزار تشخیصی ساده و موثر به کار می رود.
دکتر مروارید دادرس، فوق تخصص قلب و عروق و اکوکاردیوگرافی در تهران و رودهن فعالیت دارند. ایشان در زمینه های مختلف قلبی از جمله نوار قلب (ECG)، اکوکاردیوگرافی، تست ورزش، تست استرس و مشاوره های تخصصی قلبی خدمات حرفه ای ارائه می نمایند. در صورت نیاز به انجام نوار قلب در شریعتی تهران، برای هماهنگی وقت قبلی و دریافت اطلاعات بیشتر، لطفاً با ما تماس بگیرید.
