آنژیوگرافی قلب یک روش تصویربرداری پزشکی است که با استفاده از تزریق ماده مخصوص به عروق قلبی و استفاده از پرتو ایکس، تصاویر دقیقی از این نواحی ایجاد می‌کند. این روش به منظور تشخیص و ارزیابی بیماری‌های قلبی عروقی مانند آنژین صدری، مشکلات عروق کرونری و تعیین شدت تنگی عروق استفاده می‌شود. در این مقاله با ما همراه باشید تا در مورد تکنیک آنژیوگرافی قلب اطلاعات بیشتری کسب کنید و در این زمینه نگرانی نداشته باشید.
آنژیوگرافی قلب چیست؟
همانطور که دانستید، آنژیوگرافی قلب یا آنژیوگرافی کرونری قلب (Coronary Angiography) یک روش تصویربرداری تشخیصی است که برای ارزیابی عروق قلبی استفاده می‌شود. آنژیوگرافی قلب می‌تواند به عنوان روش تشخیصی مستقیم یا راهنمایی برای انجام فرآیندهای جراحی قلبی نیز مورد استفاده قرار گیرد. آنژیوگرافی قلب یک فرآیند پیچیده است که بهتر است توسط بهترین متخصص قلب و عروق نیز انجام شود.
چه زمانی از آنژیوگرافی قلب استفاده می‌شود؟
آنژیوگرافی قلب در موارد مختلفی انجام می‌شود اما زمان مناسب آن به تصمیم و صلاحدید پزشک بستگی دارد. در ادامه به زمان هایی که معمولا از این روش استفاده می‌کنند، اشاره خواهیم داشت.
- ارزیابی تنگی و گرفتگی عروق قلبی: آنژیوگرافی قلب به عنوان روش تشخیصی اصلی برای تشخیص تنگی عروق قلبی (تنگی در عروق کرونری) استفاده می‌شود. با تصویربرداری آنژیوگرافی، محل و شدت تنگی ها و انسداد ها در عروق قلبی قابل تشخیص است.
- ارزیابی عروق پس از عمل قلبی: پس از انجام عمل جراحی قلبی مانند عمل روی عروق کرونری (آنژیوپلاستی) یا عمل جراحی روی ساختارهای قلبی، آنژیوگرافی قلب ممکن است برای ارزیابی عروق و بررسی نتیجه عمل مورد استفاده قرار گیرد.
- تشخیص و بررسی بیماری های قلبی ساختاری: آنژیوگرافی قلب در تشخیص و بررسی بیماری های قلبی ساختاری مانند شریان های کرونری تشکیلی (تشکیل شریان های قلبی نامنظم)، انواع آنومالی‌های عروقی قلبی و سایر اختلالات ساختاری قلبی مورد استفاده قرار گیرد.
- ارزیابی عملکرد قلبی: آنژیوگرافی قلب می‌تواند اطلاعات مفیدی در مورد عملکرد قلبی فراهم کند. با تصویربرداری آنژیوگرافی، میزان پمپاژ قلب، حرکت دیواره های قلبی، وضعیت شریان های کرونری و عملکرد عروق قلبی قابل ارزیابی است.
آنژیوگرافی قلب چگونه انجام می‌شود؟
نحوه انجام آنژیوگرافی قلب اینگونه است که بیمار در اتاق عمل برای انجام این تکنیک حاضر شده و شرایط عمومی وی مورد بررسی قرار می‌گیرد. منطقه دسترسی مانند مچ یا آرنج نیز برای ضدعفونی آماده می‌شود. در برخی از موارد نیاز است که محل ورود کاتتر به عروق موضعی به وسیلهٔ داروهای بی حسی موضعی، بی حس شود تا بیمار هنگام ورود کاتتر به عروق احساس درد و ناخوشی نکند. پزشک یک سوزن نازک را به عروقی که به قلب متصل است (معمولاً شریان رادیال در مچ دست یا شریان فمورال در زیر شکم) وارد می‌کند. سپس کاتتر را از طریق سوزن به عروق قلبی هدایت می‌کند. کاتتر یک لوله باریک و انعطاف پذیر است که از طریق آن می‌توان ماده رادیواپک را به عروق قلبی تزریق کرد. ماده رادیواپاک باعث ایجاد کنتراست در تصاویر رادیولوژیک می‌شود و هنگامی که این ماده وارد عروق قلبی می‌شود، تصاویر زنده از عروق قلبی گرفته می‌شود. پزشک متخصص قلب و عروق تصاویر را بررسی می‌کند و مشکلات موجود را تشخیص می‌دهد. پس از اتمام آنژیوگرافی، کاتتر از عروق خارج می‌شود و محل ورود سوزن نیز پانسمان می‌شود.
آنژیوگرافی قلب برای چه علائمی تجویز می‌شود؟
با مشاهده علائم متعدد و متفاوتی در افراد، آنژیوگرافی قلب تجویز می‌شود. به طور کلی در این مورد باید متخصص قلب و عروق تصمیم بگیرد زیرا وی تمامی شرایط را مورد بررسی قرار می‌دهد.
- اگر بیمار دچار درد قفسه سینه است و مشکوک به عروق کرونری قلبی (شریان‌هایی که خون را به عضله قلب می‌رسانند) یا آنژین صدری (درد قفسه سینه ناشی از کمبود خون در عضله قلب) باشد، آنژیوگرافی قلب برای ارزیابی تنگی‌ها و انسداد در عروق کرونری تجویز می‌شود.
- شایع ترین علائم بیماری عروق کرونری شامل درد قفسه سینه، درد در ناحیه فک و گردن، خستگی غیرعادی و تنگی نفس است. اگر بیمار اینگونه علائم دارد، آنژیوگرافی قلب برای تشخیص و ارزیابی تنگی ها و انسداد در عروق کرونری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- در برخی موارد، نتایج آزمایشات مانند آزمایش EKG یا آزمایش استرس قلبی نامعلوم می‌ماند و نیاز به بررسی دقیق‌تر برای تشخیص علت علائم وجود دارد. در این موارد، آنژیوگرافی قلب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- بعد از انجام عمل جراحی قلبی مانند آنژیوپلاستی، آنژیوگرافی قلب برای ارزیابی نتیجه عمل و عملکرد عروق پس از عمل جراحی تجویز می‌شود.
نتیجه گیری
در این مقاله به بررسی آنژیوگرافی قلب و کاربردهای آن در تشخیص و ارزیابی بیماری‌های قلبی مختلف پرداختیم. این روش تصویربرداری پزشکی می‌تواند به عنوان ابزاری قدرتمند برای تشخیص بیماری های خطرناک قلبی عمل کند و در برخی موارد، به عنوان راهنما برای انجام جراحی‌های قلبی نیز استفاده شود.
سوالات متداول
آنژیوگرافی قلب معمولاً تحت بیهوشی انجام می‌شود. در صورت استفاده از بیهوشی یا حتی بی حسی موضعی، محل ورود کاتتر به عروق موضعی با استفاده از بی حسی موضعی بی حس شده و بیمار احساس درد کمتری خواهد کرد.
آنژیوگرافی قلب عملی است که با خطرات و عوارض کمی همراه است. ریسک ها و عوارض ممکن شامل عفونت، خونریزی، تشکیل لخته خون در محل ورود کاتتر، آریتمی قلبی، حساسیت به مواد تزریقی مخصوص و عوارض ناشی از بیهوشی موضعی یا کلی می‌شوند. اما با توجه به تجربه و مهارت تیم پزشکی، خطرات مرتبط با آنژیوگرافی قلب به حداقل ممکن می‌رسد.
مدت زمان لازم برای انجام آنژیوگرافی قلب معمولاً بین 30 تا 60 دقیقه است اما این مدت بسته به شرایط بالینی بیمار، میزان پیچیدگی مشکل و عوامل دیگر متغیر خواهد بود.
