میوکاردیت یا التهاب علضه قلب چیست؟
میوکاردیت یک بیماری التهابی عضله قلب است که می‌تواند عملکرد طبیعی قلب را مختل کند. این بیماری می‌تواند بدون علائم باشد یا مشکلات جدی قلبی ایجاد کند. در برخی موارد، میوکاردیت بطور ناگهانی رخ می‌دهد و در موارد دیگر، ممکن است به‌تدریج پیشرفت کند. بسته به شدت التهاب، این بیماری می‌تواند خودبه‌خود بهبود یابد یا منجر به مشکلات جدی‌تری مانند نارسایی قلبی شود.
علل میوکاردیت
دلایل مختلفی می‌توانند منجر به التهاب عضله قلب شوند. شایع‌ترین علت آن عفونت های ویروسی است، اما عوامل دیگری نیز در بروز این بیماری نقش دارند:
علت میوکاردیت عفونت های ویروسی
بسیاری از موارد میوکاردیت به دلیل عفونت های ویروسی ایجاد می‌شوند. ویروس‌هایی مانند کوکساکی، آنفلوآنزا، سارس-کوو-۲ (ویروس عامل کووید-۱۹) و ویروس‌های هرپس می‌توانند به قلب حمله کرده و باعث التهاب شوند. سیستم ایمنی بدن هنگام مبارزه با این ویروس‌ها ممکن است به عضله قلب نیز آسیب بزند.
علت میوکاردیت عفونت های باکتریایی
برخی عفونت‌های باکتریایی، مانند استرپتوکوک و لیستریا، می‌توانند منجر به التهاب قلب شوند. این نوع میوکاردیت کمتر شایع است اما می‌تواند عوارض جدی داشته باشد.
علت میوکاردیت عفونت های قارچی و انگلی
در برخی مناطق جهان، بیماری‌هایی مانند شاگاس (Chagas disease) که ناشی از یک انگل است، می‌توانند باعث میوکاردیت شوند. عفونت‌های قارچی نیز در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند ممکن است به این بیماری منجر شوند.
علت میوکاردیت بیماری های خودایمنی
در برخی موارد، سیستم ایمنی بدن به‌اشتباه به عضله قلب حمله می‌کند. بیماری‌هایی مانند لوپوس، روماتیسم مفصلی و واسکولیت می‌توانند باعث التهاب قلبی شوند.
علت میوکاردیت قرار گرفتن در معرض مواد سمی
برخی داروها، الکل، مواد مخدر و سموم شیمیایی مانند مونوکسید کربن می‌توانند به عضله قلب آسیب بزنند و باعث ایجاد التهاب شوند.
واکنش به برخی داروها یا واکسن ها
در موارد نادر، برخی داروها یا واکسن‌ها ممکن است واکنش ایمنی غیرعادی ایجاد کرده و منجر به میوکاردیت شوند. این موارد معمولاً خفیف بوده و خودبه‌خود برطرف می‌شوند.
راه های تشخیص میوکاردیت
تشخیص میوکاردیت به دلیل شباهت علائم آن با سایر بیماری های قلبی، نیازمند آزمایش ها و بررسی های دقیق است. پزشکان از روش های مختلفی برای شناسایی این بیماری استفاده می‌کنند.
تشخیص میوکاردیت نیازمند ترکیبی از معاینه بالینی، آزمایش‌های خون، تصویربرداری و در برخی موارد، بیوپسی قلبی است. پزشکان بسته به شدت علائم و شرایط بیمار، مناسب‌ترین روش‌های تشخیصی را انتخاب می‌کنند. تشخیص زودهنگام این بیماری برای جلوگیری از عوارض قلبی بسیار مهم است.
معاینه فیزیکی و بررسی علائم بیمار
پزشک ابتدا تاریخچه پزشکی بیمار را بررسی کرده و علائم او را ارزیابی می‌کند. علائمی مانند درد قفسه سینه ، تنگی نفس ، تپش قلب و خستگی ممکن است نشانه‌ای از میوکاردیت باشند. همچنین پزشک ممکن است به دنبال نشانه های التهاب، مانند تب یا تورم در بدن باشد.
الکتروکاردیوگرام (ECG یا نوار قلب)
در تست الکتروکاردیوگرام ، فعالیت الکتریکی قلب ثبت شده و پزشک می‌تواند هرگونه بی نظمی در ضربان قلب ، آریتمی یا تغییرات مرتبط با التهاب عضله قلب را شناسایی کند. نوار قلب می‌تواند وجود تغییرات غیرطبیعی را نشان دهد، اما نمی‌تواند به تنهایی تشخیص قطعی ارائه دهد.
آزمایش خون
با انجام آزمایش خون، پزشکان می‌توانند نشانه هایی از التهاب و آسیب عضله قلب را شناسایی کنند. برخی از آزمایش‌های خون شامل موارد زیر هستند:
- سطح آنزیم‌های قلبی (مانند تروپونین و کراتین کیناز – CK-MB): این آنزیم‌ها در صورت آسیب به عضله قلب افزایش می‌یابند.
- نشانگرهای التهابی (CRP و ESR): سطح بالای این نشانگرها ممکن است نشان‌دهنده التهاب در بدن باشد.
- آزمایش‌های بررسی عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی: این آزمایش‌ها به شناسایی علت احتمالی میوکاردیت کمک می‌کنند.
اکوکاردیوگرافی (Echocardiography)
اکوکاردیوگرافی یک روش تصویربرداری با استفاده از امواج صوتی است که ساختار و عملکرد قلب را بررسی می‌کند. این روش می‌تواند موارد زیر را نشان دهد:
- کاهش توانایی انقباض قلب
- تورم یا التهاب عضله قلب
- تجمع مایع در اطراف قلب (افیوژن پریکارد)
MRI قلب (تصویربرداری تشدید مغناطیسی قلبی – CMR)
MRI قلب یک روش دقیق برای مشاهده التهاب و آسیب در عضله قلب است. در این روش، تصاویر با وضوح بالا از قلب گرفته می‌شود و پزشک می‌تواند مناطق ملتهب را شناسایی کند. این روش یکی از بهترین ابزارهای تشخیصی برای تأیید میوکاردیت است.
عکس‌برداری از قفسه سینه (Chest X-ray)
تصویربرداری اشعه ایکس از قفسه سینه می‌تواند به تشخیص بزرگی غیرطبیعی قلب یا تجمع مایع در ریه‌ها کمک کند. این موارد ممکن است نشانه‌ای از ضعف عملکرد قلب در اثر میوکاردیت باشند.
تست ورزش یا تست استرس قلبی
در برخی موارد، پزشک ممکن است تست ورزش را برای ارزیابی عملکرد قلب و مشاهده واکنش آن به فعالیت فیزیکی تجویز کند. اگر عملکرد قلب در این تست غیرطبیعی باشد، ممکن است به آزمایش‌های بیشتری نیاز باشد.
کاتتریزاسیون قلب و بیوپسی عضله قلب
در مواردی که تشخیص قطعی میوکاردیت دشوار باشد، پزشک ممکن است از بیوپسی قلبی استفاده کند. در این روش، یک لوله نازک (کاتتر) از طریق یک رگ خونی به قلب فرستاده می‌شود و نمونه کوچکی از بافت عضله قلب برداشته شده و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود. این روش به پزشکان کمک می‌کند تا التهاب، آسیب سلولی و وجود ویروس ها را شناسایی کنند.
